Het North Sea Energy (NSE) programma is een onderzoeksprogramma waarin ongeveer 30 internationale partners onderzoek doen naar de mogelijkheden van het gebruik van de Noordzee in een geïntegreerd energiesysteem. Een van de resultaten van dit programma is de North Sea Energy Atlas, een compleet overzicht van activiteiten op en in de Noordzee. Benieuwd hoe en waarom deze tot stand is gekomen? We vroegen het aan Remco Groenenberg, senior wetenschapper bij TNO, een van de ontwikkelaars van de atlas.

Waarom wilde je dit maken?
Er gebeurt heel veel rond de Noordzee, je kunt denken aan visserij, transport, en niet te vergeten de opwekking van energie uit aardgas, en elektriciteit (windmolenparken). En het is een natuurreservaat, wat belangrijk is om in gedachten te houden bij de besluitvorming. Wij wilden al deze verschillende gebruiksmogelijkheden aan het publiek laten zien en inzicht geven in wat in de toekomst kan worden verwacht, aangezien deze activiteiten alleen maar zullen toenemen. Bijvoorbeeld de uitbreiding van het Nederlandse energiesysteem, zoals de uitbreiding van windenergie en de productie van waterstof op zee. Al deze nieuw opgewekte energie moet dus ook aan land gebracht kunnen worden. De NSE-atlas laat dit alles zien en schetst waar activiteiten mogelijk kunnen samengaan, waar ze elkaar kunnen versterken, en natuurlijk waar uitdagingen liggen op het gebied van ruimtelijke inpassing. Op die manier kunnen we de Noordzee zo efficiënt mogelijk gebruiken.

Hoe wordt de NSE-atlas ontwikkeld?
De eerste NSE-atlas kwam tot stand in het tweede jaar van NSE. In die versie richtten we ons op het Nederlandse Noordzeegebied. Er is voornamelijk gebruik gemaakt van publiek beschikbare gegevens, maar met gegevens van onze partners (Element NL, EBN, en NexStep) hebben we scenario's kunnen maken voor de ontmanteling van olie- en gasplatforms. Al deze gegevens zijn terug te vinden in de huidige versie van de NSE-atlas.

Waarom hebben jullie een tweede versie gemaakt?
Daar hebben wij twee redenen voor. De eerste reden is dat de Noordzee internationaal bezit is. Om de volle omvang van de Noordzee te begrijpen, moet men kijken naar de onderlinge verbondenheid van de zes aangrenzende landen. Daarom hebben we veel internationale gegevens en activiteiten toegevoegd. Een andere reden is dat we nu de resultaten van het NSE-programma over het gebruik van energieknooppunten kunnen integreren. We hebben verhaallijnen gemaakt over de toekomst van energiehubs en welke activiteiten zouden kunnen worden gecombineerd. Momenteel zijn er drie hubs (hub Noord, hub Oost, en hub West), en deze zullen in de nieuwe NSE-atlas worden opgenomen. Ook geven we inzicht in mogelijkheden om logistiek rond windmolenparken en platforms te combineren, om emissies en/of kosten te reduceren.

Een van mijn favoriete toevoegingen in deze versie is die van gegevens over de ecologische waarde(n) van de Noordzee. Een voorbeeld is dat we gegevens verzamelen over welke soorten zich in verschillende gebieden ophouden gedurende het jaar en per seizoen. Dit maakt het mogelijk om bij de ontwikkeling van nieuwe projecten rekening te houden met deze milieufactoren.

Wie heeft er nog meer baat bij de NSE-atlas?
De NSE-atlas kan door overheidsinstellingen worden gebruikt om geïntegreerde beleidsbeslissingen te nemen. Het is ook een geweldig leermiddel voor het bredere publiek, om het bewustzijn te vergroten van wat er momenteel gebeurt en wat er mogelijk is in de Noordzee. Met de NSE-atlas hebben we geprobeerd een helder en transparant beeld te schetsen van de Noordzee en de mogelijkheden voor het toekomstige energiesysteem, zoals waterstofproductie of CO2-afvang en -opslag.
Het gebruik van de atlas kan ook veel concreter. Voor Element NL hebben we het bijvoorbeeld gehad over kaarten en gegevens voor het potentieel van elektrificatie van platforms en de mogelijkheid om op zee opgewekte elektriciteit te gebruiken.

Wat is je wens voor de NSE-atlas?
Mijn wens is dat de NSE-atlas zal worden gebruikt door zeer verschillende doelgroepen met zeer uiteenlopende doelstellingen. We willen relevante, begrijpelijke, bruikbare en educatieve informatie bieden aan iedereen die daarin geïnteresseerd is. Tegelijkertijd interessant voor zowel het brede publiek als deskundigen. Op dit moment onderzoeken we bijvoorbeeld de mogelijkheid om de kaarten aan te passen, om meer specifieke informatie over iemands vakgebied aan te bieden.
Verder hoop ik echt dat we de NSE-atlas up-to-date kunnen houden. De ontwikkelingen in de Noordzee gaan razendsnel, en het zou mooi zijn om een soort ''levende'' atlas te hebben, die het huidige beeld van de activiteiten weergeeft, maar ook de huidige plannen voor de toekomst. Tenslotte zou het geweldig zijn als de NSE-atlas gebruikt gaat worden als referentie, als voorkeursleverancier, voor informatie over de Noordzee en niet alleen voor Nederland.

Wanneer kunnen we de nieuwe NSE-atlas verwachten?
Begin november presenteert het NSE-programma haar eindresultaten en dan zal de nieuwe NSE-atlas ook publiek toegankelijk zijn via de NSE-website.